موقعیت جغرافیایی کردستان

موقعیت جغرافیایی کردستان 

بررسی موقعیت جغرافیایی کردستان کاری دشوار و پرزحمتی است.زیرا اکتشافات اثارباستانی درباره قوم کرد ومنشاء ان اطلاعات دقیقی به دست نداده و تاکنون نیز مدارک قطعی پیدا نشده  مینورسکی می گوید  خیلی متحمل است که قوم کرد از شرق  به محل کنونی کردستان  امده  و ساکن شده و با انهایک یا چند قوم دیگر نیز کوچ کرده باشند مانند:کاردوها که با انها مهاجرت کرده و درکردستان مرکزی  جا گرفته اند  وپس از ان باانها در مناطق دیگر پراکنده شده اند.   

وریابهرامی 

[e-mail]

 موقعیت جغرافیایی کردستان

بررسی موقعیت جغرافیایی کردستان کاری دشوار و پرزحمتی است.زیرا اکتشافات اثارباستانی درباره قوم کرد ومنشاء ان اطلاعات دقیقی به دست نداده و تاکنون نیز مدارک قطعی پیدا نشده  مینورسکی می گوید  خیلی متحمل است که قوم کرد از شرق  به محل کنونی کردستان  امده  و ساکن شده و با انهایک یا چند قوم دیگر نیز کوچ کرده باشند مانند:کاردوها که با انها مهاجرت کرده و درکردستان مرکزی  جا گرفته اند  وپس از ان باانها در مناطق دیگر پراکنده شده اند. تورودانژین نوشته است که این قو.م در دوهزار سال پیش از میلاد  از ولایت کاردادکا که دارای شهری به نام سوآت در اراضی جنوبی دریاچه وان بوده  به سایر کردستان  مهاجرت کرده اند بدلیسی ان منطقه را بتلیس (بدلیس)گفته که دارای قلعه ای بنام سوی بوده است. درایوار میگوید که این شاخه آزویکی از شعبه های هازو یعنی ساسون کنونی است و هروقت از خاطرات عصر پنجم پیش از میلاد نام می برد  ان را سیزدههمین ولایت حکومت اخمه من (هخامنشی)که با ارمنستان هم مرز و (بوخته ویچ) نام داشته  معرفی میکند. که به گفته نولد(که وکی پرت-وم-هارمتان این اسم با نام بوختان(بوهتان)یکی است.گزنفون در بازگشت  دوهزارنفری  به یونان در سال400الی401ق م درباره قومی گفت و گو می کند  به نام کادردوک ومی گو.ید ممکن است انها تابوهتان رفته باشند این ناحیه از دجله تا نزدیکی ارارات ادامه داشته  بنا به گفته گزنفون این منطقه به نام کوردوین بوده است(ممکن است تلفظ این اسم  در نتیجه  اشکال زیادی  که در تلفظ حرف کاف سامی است .مشکل برای نویسنده  ایجاده کرده  و به این طریق نوشته شده باشد  به زبان ارامی  این ناحیه (کاردو) را که جزیره  ابن عمرحالیه است گازراتای کاردو  می گویندارامنه  اده  کودوز  و عرب باکاردا یا کاردای  می خوانند.یاقوت حموی  به نقل از ابن اثیر نقل می کند که ولایت با کاردا قسمتی  از ولایت  و جزیره  ان عمر است  که شهر الثمانین جودی  فیروز شاهپور  در ساحل چپ رودخانه دجله  روبه روی بازابد قرار داشته است.پس از چندی  در منطقه باکاردا که طبق مدارک کتب اسلامی ولایتی  بوده  شهرهای جزیره ابن عمر  بوهتان  و غیره  پیدا شده است  بنابه اداعای علمای عرب  و ارمنی  استان کاردو محدود بوده  و سه شهرساریزا .ستارلگا و پیناکا(فنیک) داشته است . نظریه

استرابون که در این خصوص اهمست به سزایی دارد  برای این  است که  منطقه کوردوایه مدتها به ناحیه مابینی کوه های دیاربکر و موش گفته می شده است.قوم کاردو هرچه باشد اما کاملا محقق است  که ولایت کاردوشوی  مرکز و اصلی کردها  است  و باید پذیرفت که لفظ کوردشوی  با اسم کورد  وجه مشترکی داشته است  در اثار اسلامی نیزروایات و حکایاتی  درباره کرده ها امده است.مسعودی  در مروج الذهب می گوید کردها  ایرنیانی هستند که از ظلم ضحاک خونخوار  به دور کاوه اهنگر جمع شده  و کاوه  ضحاک (ازی دهاک) را از بین برده است در این دوره  حکومتی  در شمال  اشور  به نام سورده هو تشکیل  شده و  ناراحتی  و ازار  ضحاک  را فراهم کرده  و یعضی عشایر  ایران  نیز  به کردستان  امده جابه جا شده اند و این عشایر حکومت سوردهورا (اجدادکردهای امروزی) از بین برده اند جیمزموریه می گوید همه ساله در9شهریور  در دماوند  به مناسبت نجات ایران از ظلم ضحاک  جشن دماوند  برپا شده است  خلاصه کلام  ان قوم کرد اریایی بوده است بعضی ان را صفت  اریاییها می دانند(کرد=پهلوان)بنا به روایت شرفنامه کردها از عشیره باجناوی  و درختی  که در باجان پیدا شده اند  هستننداین اسم ازباس آوآ امده  است  که عشایر ساکن کنار دجله  قدیم  بوده اند  به قولی کرد از نسل دو مرد پهلوان  به نام میلان  و زیلان بوده  که غرب فلات ایران و زیلان  از شرق امده اند  به نظر می رسد  که هر دو گفته صحیح و معتبر می باشد. در اینجا لازم است برای اثبات  این مدعا که کردها اریایی نژاد هستتند نظری بسیار کوتاه  و مختصری  به ورود اریایی هم  به ایران بناماییم .اریان ها از شعب نژادهای هند  و اروپایی اند  و بر اساس تحقیقات انجام شده  جزءشعبه اول شناخت شده اند زیرا اثارای تاریخی  و ادبی  انان  از حدود قرن چهاردهم ق.م شروع شده است  و در صورتی  که اثار  ادبی  و یونانی  و ایتالیایی بالنسبه جوانتر و اثاری  ادبی و پنج شعبه دیگر  اریایی نسبت به اثار یونانی و ایتالیایی تازه تر  است اریان ها پس از جدا شدن  از اریاهای هند  و اروپایی(حدودهزاره سوم پیش از میلاد) به طف جنوب رفته  به شعبه هندی ایرانی  و سکای تقسیم  شدند بعضی  از دانشمندان  معتقدند که ورود اریان ها به نجد ایران  در حدود هزاره دوم پیش از میلاد بوده است اخیرا این نظر قوت یافته  که از قرن چهاردهم تا قرن ششم  پیش از میلاداین مهاجرت  ادامه داشته است.در باره چگونگی ورود اریان ها  و پراکندگی  انان  در فلات ایران اوستا اطلاعاتی در اختیار پؤوهنده قرار می دهد به این صورت  که اوستا  اسامی شانزده ولایت ذکر شده  که یکی از انها مشخص نیست کجابوده  اما پانزده  تای دیگر اولین ((ایران ویج)) است  و دومی مملکت دیگری  نیز  در البرز  و پنجاب هند است.بر مبنای شانزده ولایت  نام ولایت یا محل سکونت که وندیداد از انها یاد شده است پیرنیا می گویند  که از اینجا بعضی محققان استنباط می کنند که این ولایت  باید خط سیر  و انتشار اریان ها باشد بعضی  اریان ها ی ایرانی  ازسغد  به مرو امده  بعد هرات  و کابل  را اشغال کرده اند  و سپس  به طرف رخج  و هیلیمند رفته چون  به دریاچه (زرنگ) (سیستان) رسیده اند به علت بزرگی دریاچه که بزرگتر  از دریاچه کنونی بوده  به ان طرف نرفته اند  و اراضی جنوبی  ان نیز (بلوچستان  و مکران حالیه) به واسطه بی ابی  و هوای بسیار گرم اریان ها را جلب نمی کرده است  از این  رو پس از زرنگ  در سیستان  به سوی مغرب  رفته  و ولایت خراسان (دماوند وری)را اشغال کرده اند  البته برا اساس نشانه های اوستا و نیز نشانمه های دیگری  که مورخان  از اریان ها پراکنده  در نقاط مختلف نجد ایران  داده اند  خط سیر اریان ها ی ایرانی  و چگونه گی  امد و شد انان  را می توان دریافت . انچه  با توجه  به این  امد  و شدها دشوار  به نظر می اید قبول  قطعی تاریخی گذاری  و مطابقه  اتفاقات  با هم است  که محققان  و دانشمندان  گاهی  بر مبنایی یک علت ساده (از قبیل نامهای  امکنه  با اشخاص) و در این  تاریخ  گذاریها امساک ورزیده  یا اره مبالغه  را درپیش گرفته اند.گیر شمن وقتی  از مادها سخن می گوید  زمان  نفوذ  انان را از هزاره یکم پیش از میلاد  به عوان  واقعه ای  مهم ذکر می کند . با اینکه  رای اکثریت  محققان  به این اسم  که مادها  در  هزاره  دوم  به شما ل شرقی  و مغرب  فلات ایران رسیده اند  گیرشمن نفوذموثر مادها را از هزاره اوا پیش از میلادو فقط در طی چند سخنی  نمی گوید  و به نظر می رسد  که حضور مادها  را از فلات ایران  در همین هزاره اول  پیبش از میلاد میپذیرد  قاعدتا وضعیت  اقتصادی  اجتماعی  و فرهنگی مهاجران  و تناسب ان با نیاز  بومیان  باتوجه  به کیفیت  رابطه ای  که ایجاد  میشود  در میزان  نفوذ  و تاثیر حضور  مهاجران  بر بومیان هر نقطه ای  که در ان  مستقر  می شود موثر است( به احتساب زمانی  مه در این تاثیر و تاثر پذیریها صرف می شده)بنابراین مهاجران شبانه پیشه نمی تواسته اند فقط در طی چند قرن  بر میردمی که لااقل  از هزاره چهارم پیش از میلاد  در این فلات ومغرب  ان صاحب مدنیت  و فرهنگی بوده اند  و اثار به جا  مانده  از انها گواه این مدعاست  تسلط  و نفوذ یابندمگر ان که  به لحاظ دارابودن  زمینه های شایسته ای چون اقتصاد و تولید  و ابداعات  و مدیریت  برتر  و امکان  این نفوذ  را فراهم  اوردند  و در غیر این صورت  می بایست  با یورش و قتل عام موفق به انجااین عمل  شوند اما چناکه گیر شمن در دنبال کردن جای پای مهاجران در تپه حصار وسیلک  نشان داده است انان  را صلح جو ومزدوران سپاه  در میان  امرای محلی  معرفی کرده است  و این امر نشان دهنده ان است  که نفوذ مهاجران  بتدریج  صورت پذیرفته  و این عمل قطعا با مدارا  و مسالمت جویی و اشتی طلبی  ملازمت داد تا امکان به دست گرفتن  تدریجی امور فراهم  اید که البته  این عمل  در طی دو سه قرن امکان پذیر نیست از این  رو بهتر  است بپذیریم که مادها  از همان  زمان تقریبی  داده شده  که اغلب  محققان  درپذیرش ان هم عقیده  اند  هزاره دوم  پیش از میلاد  به محض       ورود  به فلات  ایران رمین  پیشروی  و نفوذ  تدریجی  را فراهم اوردند  و طی  این زمان دراز توانستند اراده  امور را بدست  گرفته  و شاهنشاهی اریایی را در غرب فلات ایران  بنیانگذارند  به هر حال  انچه  در این مبحث مورد نظر  بود سیر مهاجرات اریایی ها  از طریق  یافتن اثاری  است توسط باستان  شناسان  در دامغان  و کاشان و همدان  و دیگر مناطق کشف شده است.